Veelgestelde vragen over de transitievisie warmte

Het lijkt nog ver weg, toch moeten we nu al aan de slag om in 2050 aardgasvrij te zijn. De overstap van aardgas naar andere, duurzame, warmtebronnen wordt de warmtetransitie genoemd. Elke gemeente maakt hier een plan voor: de transitievisie warmte. Daarin staat wat de meest logische keuze is per buurt en op welke termijn welke buurt van het aardgas af kan. Per buurt bekijken we ook of er een tussenoplossing mogelijk is. Eind 2021 moeten alle gemeenten in Nederland een transitievisie warmte klaar hebben. De visie wordt vastgesteld door de gemeenteraad. Omdat de transitievisie warmte veel gevolgen heeft voor de toekomst van alle inwoners, ondernemers en andere organisaties in Wassenaar kunnen zij meedenken bij het opstellen van de visie. 

Ongeveer 95% van Nederlandse huishoudens gebruikt aardgas om het huis te verwarmen, mee te koken of voor warm tapwater. Gemiddeld verbruiken Nederlandse huishoudens jaarlijks zo’n 1400 m3 aardgas. Het grootste deel van het aardgas, zo’n 80%, is om de woning te verwarmen. De rest wordt gebruikt voor koken, douchen en warm water.

Concreet betekent de overstap dat u in de toekomst geen cv-ketel, fornuis en geiser op aardgas meer gebruikt. Dit vraagt aanpassingen in bestaande woningen, bedrijven en openbare gebouwen. Hoe die aanpassingen er precies uit gaan zien, kiezen we per buurt of woning. De keuzes hiervoor maken we samen met inwoners, ondernemers en andere organisaties. Als u eigenaar van een woning bent of een woning of bedrijfsgebouw huurt, betekent dit dat er een moment komt dat er veranderingen aan uw woning of pand gaan plaatsvinden. Dit gebeurt voor 2050. Uiteraard houden wij u hierover zo goed mogelijk op de hoogte. 

De alternatieven voor aardgas zijn nog volop in ontwikkeling. We verwachten dat deze ontwikkelingen zo snel gaan, dat er de aankomende jaren verschillende alternatieven bij zullen komen. We hebben een overzicht gemaakt van de verschillende alternatieven voor de gemeente Wassenaar. Deze mogelijkheden vindt u op de webpagina Wassenaar aardgasvrij als download 'Informatiebladen warmteoplossingen'.

Gemeente Wassenaar heeft naast de Regeling Reductie Energiegebruik Woningen (RREW) geen subsidieregelingen voor het verduurzamen van uw huis. U kunt mogelijk wel gebruik maken van de landelijke ISDE-subsidie wanneer u aan een aantal voorwaarden voldoet. De subsidie kan dan – indien u aan de voorwaarden voldoet – oplopen tot 30 procent. Kijk voor meer informatie en de voorwaarden op Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE)(externe link). Het is ook mogelijk om uw vragen te stellen bij Duurzaam Bouwloket (externe link). Duurzaam Bouwloket geeft u gratis advies over duurzaam (ver)bouwen, energiebesparing en energieopwekken.

Download de Informatiebladen warmteoplossingen.

Stoppen met aardgas en overstappen op een duurzame energiebron brengen kosten met zich mee. Hoe hoog deze kosten zullen zijn, is nog niet bekend: dat hangt af van de keuzes die we uiteindelijk per buurt maken. Wel staat in het Klimaatakkoord dat alle inwoners, ondernemers en andere organisaties mee moeten kunnen doen, en de oplossingen dus ook betaalbaar moeten zijn. Er wordt gezocht naar oplossingen die 'woonlastenneutraal' zijn: dat betekent dat de maandelijkse lasten die een huishouden betaalt aan energie en hypotheek of huur niet hoger worden. 

De landelijke overheid kijkt naar verschillende opties om het stoppen met aardgas voor iedereen betaalbaar te maken. Eén van de mogelijkheden is het voorfinancieren van de nodige investeringen. Bijvoorbeeld met het Nationaal Warmtefonds of een gebouwgebonden financiering. 

De gemeente vindt het belangrijk dat inwoners, ondernemers en andere organisaties betrokken worden bij het opstellen van de transitievisie warmte. Want heel vaak moet een deel van de maatregelen bij de inwoners thuis worden genomen. Daarom wil de gemeente graag dat iedereen kan meedenken over mogelijkheden en oplossingen om Wassenaar aardgasvrij te maken. Door het invullen van de vragenlijst of deel te nemen aan een online bijeenkomst kun u uw mening geven en meedenken over de warmtevisie voor Wassenaar. 

Ja, als de daken van de woning geschikt zijn en er ruimte is, kan elektriciteit ook opgewekt worden door zonnepanelen. Let op dat u binnen beschermd dorpsgezicht en op monumenten een omgevingsvergunning nodig heeft.

De duurzame gassen groengas en waterstof zullen tot 2030 geen grote rol kunnen spelen in de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Doordat de toekomstige beschikbaarheid en prijs van deze gassen nog heel onzeker is, zullen groengas en waterstof ook na 2030 naar verwachting alleen een logische optie zijn als er geen andere warmtealternatieven zijn. Waterstof kan in eerste instantie het meest zinvol worden ingezet in de industrie en voor het zwaar transport omdat hiervoor geen goede alternatieven voorhanden zijn. Of waterstof ook een beschikbare en betaalbare optie kan zijn voor verwarmen van huizen na 2030, is nog niet bekend. Wel houden we deze optie open en houden we ontwikkelingen in de gaten. Zulke ontwikkelingen kunnen we meenemen bij het tussentijds vernieuwen van de transitievisie warmte.

Als je huis al goed is geïsoleerd, kun je het beste gelijk overstappen op een volledig elektrische warmtepomp. Meestal voldoet label B, in ieder geval moet uw huis goede dak- en vloerisolatie, een gevulde spouwmuur en HR++ glas te hebben. Een warmtepomp is namelijk het zuinigst in combinatie met goede isolatie. Let er wel op dat een warmtepomp het beste werkt in combinatie met een lagetemperatuurverwarmingssysteem, zoals wandverwarming, vloerverwarming of speciale lagetemperatuurradiatoren. Als je huis slechts in enige mate is geïsoleerd, kan een hybride warmtepomp een geschikte (tussen)oplossing zijn. In de tijd dat een hybride warmtepomp meegaat, kun je je huis isoleren en het verwarmingssysteem aanpassen zodat het geschikt wordt voor verwarmen met een volledig elektrische warmtepomp.

De gaswinning in Groningen wordt zo snel mogelijk afgebouwd, maar nu al komt het meeste gas dat door onze leidingen stroomt, uit het buitenland (uit bijvoorbeeld Rusland en Noorwegen, maar ook Engeland en het Midden-Oosten). Het aardgas dat nodig is na 2030 zal Nederland dus ook voor het overgrote deel uit andere landen moeten halen. 

Als je kijkt naar de nationale kosten, zijn voor een aantal wijken de opties van een warmtenet vergelijkbaar met andere technieken, zoals een warmtepomp. De haalbaarheid van een warmtenet hangt niet alleen af van de kosten, maar ook van de beschikbaarheid van bronnen. Beschikbare bronnen zijn niet of nauwelijks aanwezig. Op dit moment zijn er ook geen concrete aanleidingen die aangeven dat Wassenaar kan worden aangesloten op de restwarmteleiding uit Rotterdam.  

De gemeente is regisseur van de warmtetransitie. De eerste stap is het opstellen van een algemene brede visie op heel Wassenaar die samengesteld wordt uit een technisch-economische analyse en het participatietraject met onze inwoners. Uiteindelijk zal inderdaad per buurt een plan moeten worden opgesteld hoe het warmtealternatief gerealiseerd kan worden, het zogenaamde Wijkuitvoeringsplan (WUP). Daarvoor is het nu nog te vroeg.

De mogelijke groengasproductie in de regio, maar ook de (inter)nationaal, ligt ver onder de huidige aardgasvraag. In het Klimaatakkoord heeft de groengassector gezegd te willen proberen om in 2030 in Nederland 70 PJ groengas te produceren. Dit is ongeveer 6% van de aardgasvraag van dit moment. Het is nog onbekend of dat doel gehaald wordt, maar groengas zal sowieso een schaars product blijven. De beschikbaarheid van groengas daarna is nog onzeker.

De gemeente gaat bewoners actief betrekken in het opstellen van het beleid. Bij het maken van wijkuitvoeringsplannen worden eveneens bewoners betrokken en hebben alle belanghebbenden het recht om zienswijzen in te dienen en bezwaar te maken.   

Dit zijn landelijke doelstellingen en die zijn niet uitgesplitst per regio of gemeente. 

Kernenergie is een optie voor CO2-neutrale grootschalige elektriciteitsopwekking. Die is niet direct gekoppeld aan de warmtevoorziening van de gebouwen. Vanwege het nationale belang komt de regie op kernenergie vanuit het Rijk en niet vanuit de lokale of regionale overheid. Kernenergie kan dus een rol spelen, maar dit is niet iets voor lokaal niveau. 

Grootschalige vormen van elektriciteitsopwekking zoals getijdenenergie  worden bekeken en meegewogen landelijk niveau. Binnen de Regionale Energie Strategie (RES) wordt vooral gekeken naar huidige beschikbare technieken. 

Er zijn verkennende gesprekken geweest met Dunea. Deze gesprekken zijn nog in een pril stadium. Als er concrete aanleiding is om de drinkwatervoorziening te gebruiken voor warmteproductie in Wassenaar, dan nemen we dit mee bij het bij maken van plannen.  

De doelstelling uit het Klimaatakkoord is om CO2-neutraal te zijn in 2050. Dit kan ook betekenen dat we gebruik gaan maken van hernieuwbaar gas. Zolang de keten maar CO2-neutraal is.

We hebben via diverse communicatiemiddelen gevraagd of inwoners mee willen denken via de vragenlijst. We zien dat alle meningen in de resultaten van de vragenlijst goed vertegenwoordigd zijn. Mensen die de ontwikkeling een goed idee vinden, geen goed idee en mensen die dat nu nog niet weten. Dit geeft ons een goed beeld van alle zorgen die er leven en wat er belangrijk is om tot een uiteindelijke keuze te komen. Alle resultaten van de vragenlijst zijn terug te lezen en te downloaden op de pagina www.wassenaar.nl/wassenaar-aardgasvrij.  

We zijn nu bezig met het opstellen van de eerste visie op buurtniveau. Hoe het warmtealternatief voor aardgas er per woning straks precies uitziet, onderzoeken we later samen met inwoners bij het opstellen van de wijkuitvoeringsplannen. Wel kunnen pandeigenaren nu al contact opnemen met de adviseurs van het Duurzaam Bouwloket of de Groene Grachten voor advies over de verduurzaming van hun pand/woning. Het Duurzaam Bouwloket werkt nu al met een eenvoudig te volgen stappenplan naar het aardgasvrij maken van je woning.

De leidingen van het huidige aardgasnet moeten geschikt worden gemaakt voor waterstof. Dit betekent dat bepaalde onderdelen moeten worden vervangen of soms zelfs het hele net als de technische staat van de leidingen onvoldoende is. Er is nog bijna geen praktijkervaring met het gebruik van waterstof voor verwarming van gebouwen of het transport ervan in bestaande gasleidingen. Ook moeten de meters in de huizen van mensen vervangen worden zodat ze ook waterstof kunnen meten.

Restwarmte is energie van de industrie of verbrandingsinstallaties, die bij bedrijven overblijft na het productieproces. Je kunt die warmte ongebruikt lozen in de omgeving, of hergebruiken. Het laatste ligt vanuit duurzaamheid gezien voor de hand. Punt van discussie is dat de industrie eigenlijk minder energie zou moeten gebruiken. En de industrie gebruikt nog vooral fossiele energie, dus de restwarmte heeft ook een fossiele bron. Aan de andere kant is het verspilling om restwarmte niet te gebruiken. Voor een klimaatneutrale energievoorziening moet uiteindelijk ook de restwarmte klimaatneutraal zijn opgewekt. Binnen het Klimaatakkoord zijn daar bij de tafel Industrie afspraken over gemaakt. 

De gemeente gaat als onderdeel van de nog vast te stellen RES 1.0 aan de slag om opwekking op grote daken te stimuleren. Hoe dat precies gaat wordt in de loop van dit jaar duidelijk.

De gemeente heeft die bevoegdheid op dit moment niet. Het Rijk is ervoor verantwoordelijk dat gemeenten passende juridische middelen krijgen om invulling te geven aan hun regierol wat betreft de warmtetransitie. Als duidelijk is welke bevoegdheden gemeenten extra krijgen, dan zal dit worden meegenomen in de planvorming. 

Bedankt voor uw suggestie. De woningbouwverenigingen in Wassenaar zijn al begonnen met het grootschalig verduurzamen van hun woningvoorraad. Dit zijn zowel grondgebonden woningen (oftewel huizen waarvan in ieder geval één woonlaag meteen op de straat staat) en gebouwcomplexen. De lessen die zij geleerd hebben door hun aanpak willen zij graag met ons delen en nemen wij zeker mee in de wijkgerichte aanpakken. 

Uit de technisch-economische analyse blijkt dat dit nog niet het geval is. Wel betrekken we de netwerkbeheerder vroegtijdig bij (grootschalige) plannen zodat die het netwerk hier op voor kan bereiden. 

Binnen beschermd dorpsgebied en bij monumenten zijn aanvullende regels van toepassing die gelden bij bouwwerkzaamheden aan het gebouw. Veelal zijn deze werkzaamheden omgevingsvergunningplichting. Kijk hiervoor op www.omgevingsloket.nl(externe link) of bel met het bouwloket van de gemeente via 14 070. Toch is er ook met een beschermde status veel wel mogelijk. Voor de mogelijkheden van gebouwen met een beschermde status kunt u ook advies inwinnen via de groene menukaart. Kijk voor meer informatie op www.degroenemenukaart.nl(externe link).

De nationale kosten worden per buurt berekend. Het doel is om deze zo laag mogelijk te houden om de kosten voor de maatschappij ook zo laag mogelijk te houden. Hoe deze kosten verdeeld gaan worden is een taak van de Rijksoverheid.

In Wassenaar zijn maar twee wijken: noord en zuid. De onderverdeling daaronder zijn buurten. Elke buurt heeft ook zijn eigen specifieke kenmerken. Zoals ook elke straat of zelfs blok dat heeft. Hoe specifieker we kijken hoe beter we een gepaste oplossing kiezen straks. We zijn het erover eens dat we het liefst zo specifiek mogelijk willen zijn. Kijken op buurtniveau levert voor de visie dus meer informatie op dan kijken op wijkniveau. In Wassenaar zijn 21 buurten en voor deze buurten is heel veel informatie beschikbaar. Het kan zijn dat bij het opstellen van de visie, het analyseren van de informatie of in de toekomst bij herziening van de transitievisie warmte een andere indeling logischer is. Hierover zijn en blijven we ook met inwoners in gesprek.
 

In de technisch-economische analyse van CE Delft uit 2019 is dit nog niet specifiek gedaan. Wel gaan we ervan uit dat de verschillende warmtebronnen en de elektriciteitsmix in 2050 klimaatneutraal zijn. Met aardgas lukt het niet om CO2-neutraal te worden.

Om je huis met een warmtepomp te verwarmen, kun je het best isoleren tot minimaal label B. Ook is belangrijk om te weten hoeveel warmteafgiftecapaciteit aanwezig is.

Onder het buitengebied verstaan we de buurten: Meijendel, Eikenhorst, Raaphorst en in poldergebied en Duinrell Wassenaarse Slag.

De warmtetransitie gaat tot 2050 duren. We weten op basis van de huidige technologieën en kosten nu niet wat het voorkeursalternatief is per buurt. Bovendien zijn de nationale kosten in elke buurt in de berekeningen van CE Delft nu hoger dan in de huidige situatie. In de toekomst kan door innovaties in technologieën, maar ook door prijsontwikkelingen het voorkeursalternatief gewijzigd worden. Omdat iedere inwoner graag wil weten van welke maatregelen zij of hij geen spijt gaat krijgen (ongeacht het alternatief) geven we in de visie ook een handelingsperspectief per buurt tot aan 2030. Inwoners kunnen dan nu al stappen zetten en krijgen de tijd om zich goed voor te bereiden. Bij de herziening wordt geanalyseerd of het voorkeursalternatief nog steeds van toepassing is. 

Aardwarmte, of geothermie, kan een optie zijn voor Wassenaar. Wel moeten we rekening houden met het drinkwaterbeschermingsgebied langs de kust waar niet geboord mag worden. Verder onderzoek kan uitwijzen of geothermie een kansrijke warmtebron voor Wassenaar is. Momenteel loopt er een landelijk onderzoek om de haalbaarheid van geothermie in kaart te brengen. 

Gemiddeld gaat 80% van het gas naar verwarming en 20% naar warm water (vooral voor douchen). Een klein percentage wordt maar gebruikt om mee te koken.

Het Duurzaam Bouwloket(externe link) heeft voor meerdere woningtypen adviezen. Zij zijn het energieloket voor de gemeente Wassenaar. Daarnaast kunt u ook contact opnemen met Groene Grachten(externe link). Zij zijn gespecialiseerd in het verduurzamen van historische gebouwen.  

Ja. Bij de verbranding van aardgas komt CO2 vrij. Dat zorgt voor opwarming van de aarde. Bij de nieuwe  warmtebronnen is dat niet zo. Bijvoorbeeld bij een elektrische warmtepomp die hernieuwbare elektriciteit zoals van zon en wind gebruikt komt geen CO2 bij vrij. 

In Wassenaar zijn momenteel geen concrete opties voor een warmtenet. Dit komt door een gebrek aan bronnen. In de toekomst kunnen die er misschien komen als bijvoorbeeld het warmtenet vanuit Rotterdam – Den Haag doorgetrokken wordt naar Leiden. Wel zal dan nog steeds onderzocht moeten worden of dit ook technische en economisch haalbaar is. Vanuit de huidige technisch economische analyse is bekend dat dit onder de huidige omstandigheden lastig is. 

Jazeker. Wassenaar heeft daarvoor het Duurzaam Bouwloket(externe link). Daar kunt u terecht met uw vragen of advies. Ook vindt u veel algemene informatie op de website van Milieucentraal(externe link). 

De gemeente heeft zelf geen financiële instrumenten om dit aantrekkelijker te maken. De gemeente is de regisseur van de warmtetransitie onder andere door het opstellen van de warmtevisie en de uitvoeringsplannen. De financiële ondersteuning zal vanuit het Rijk komen zoals bijvoorbeeld via de huidige ISDE subsidieregeling.

U kunt beginnen met maatregelen die altijd goed zijn en waar u nooit spijt van krijgt. Het huis isoleren is een hele goede stap en energiebesparende maatregelen ook. 

De doelstelling is om in 2050 CO2 neutraal te zijn. De route hier naar toe is onderdeel van de warmtevisie en zal elke vijf jaar herzien worden.  

De gebouweigenaar heeft onder de huidige wet en regelgeving de beslissingsbevoegdheid over zijn woning en daarmee de keuze.

Elke sector heeft vanuit het Klimaatakkoord zijn eigen CO2 besparingsdoelstelling. De industrie zal net zoals de gebouwde omgeving van start moeten gaan en werken aan deze doelstelling.