Namenlijst Wassenaarse slachtoffers WO II

Oorlogsmonument aan de Schouwweg in Wassenaar

Op 10 mei 1940 vielen de Duitsers ons land aan. Al in de vroege ochtend van die dag begonnen de gevechten om het Vliegkamp Valkenburg en kwamen militairen en burgers om het leven. Zij werden begraven op een inderhaast aangelegde oorlogsbegraafplaats. Deze was  gelegen aan de andere kant van de Schouwweg. De locatie was goed gekozen: een licht geaccidenteerd, onbebouwd binnenduingebied dat schaars begroeid was met lage eiken.  Het werd genoemd het Lange Duin.

Tijdens en kort na de bevrijding werden hier oorlogsslachtoffers begraven. Dat waren gesneuvelde militairen, neergeschoten vliegers, burgerslachtoffers van beschietingen,  bombardementen en incidenten. Een aantal van hen was op het Wassenaarse strand  aangespoeld. Na de bevrijding werden slachtoffers van executies op de Waalsdorpervlakte op deze oorlogsbegraafplaats begraven.

In augustus 1940 schreef P.N. van Eyck over die begraafplaats het bij het oorlogsmonument op een bord afgedrukte gedicht ‘Bij de Gevallenen te Wassenaar’. 

De lokale kunstsmid J.G. van Tol maakte een fraai smeedijzeren hek voor de ingang van de begraafplaats. Na de bevrijding vervaardigde de beeldhouwer Joop M. Veldheer een beeld van ‘Een stervende strijder. Zijn zwaard ontvalt zijn hand, de blik is naar boven gericht in aanschouwing van de hoogste waarheid (God), waarvoor hij met zijn linkerhand op de borst getuigt van zijn daad voor waarachtigheid en bevrijding’. Het werd in 1952 onthuld.

De meeste op de oorlogsbegraafplaats begraven slachtoffers werden al na korte of langere tijd elders herbegraven. Ten tijde van de opheffing van de begraafplaats in 1982 lagen er nog 60 slachtoffers, 33 met naam bekend en 27 onbekenden. Zij werden overgebracht naar de Erevelden Grebberg en Loenen. Ter herinnering aan hen werden in 1983 namenplaquettes vervaardigd. Het oorlogsmonument met het toegangshek werd naar de huidige plaats  overgebracht. Er kwam een muurtje omheen, waar de plaquettes een plaats vonden. Later werden daar namen aan toegevoegd van Wassenaarders, die waren omgekomen tijdens de strijd in voormalig Nederlands-Indië.

Om reden dat de plaquettes slechts  de namen van een klein deel van het werkelijke aantal Wassenaarse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog weergaven, werd besloten de plaquettes te vervangen door een informatiebord met QR-code. Middels deze QR-code zijn nu de namen van alle Wassenaarse slachtoffers die zijn opgenomen in de Namenlijst van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog  te zien. De plaquettes zijn in 2025 opgeslagen.

De namen van alle tot nu toe bekende Wassenaarse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog zijn ook opgenomen in een Ereboek. Na afronding van de restauratiewerkzaamheden van Raadhuis De Paauw zal het Ereboek aldaar een waardige plaats krijgen. Voor hen die vielen.

Namenlijst van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog

Informatie oorlogsmonument Wassenaar

Achtergrond namenlijst

De gemeente Wassenaar publiceerde op 4 mei 2016 de onderstaande Namenlijst van Wassenaarse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.

De namenlijst van Wassenaarse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog kunt u downloaden onderaan deze pagina. De lijst is bijgewerkt in januari 2020.

Deze lijst is gebaseerd op zorgvuldig onderzoek van een werkgroep van deskundigen, onder wie de heer C.N.J. Neisingh (onderzoeker en auteur), de heer R. van Lit (voorzitter Historische Vereniging Oud Wassenaer) en mevrouw C.C. de Glopper-Zuijderland (gemeentearchivaris). Voorzitter is voormalig raadslid M.E.R. barones de Vos van Steenwijk-Groeneveld. Het onderzoek heeft geleid tot een lijst met 533 namen.

Criteria namenlijst

In de namenlijst zijn opgenomen: burgers en militairen die in de strijd met de vijand of door hun handelingen of houding tegenover de vijand het leven hebben verloren. Ook mensen die tijdens de door de vijand opgelegde internering of vervolging overleden zijn, rekenen we hiertoe. Eveneens zijn mensen opgenomen die zijn omgekomen door oorlogsgeweld zoals een beschieting of bombardement. Dit omvat de volgende categorieën.

Burgerslachtoffers

  1. Verzet en internering
    In Wassenaar omgekomen verzetsstrijders
    In Wassenaar op de Waalsdorpervlakte gefusilleerd
    Uit Wassenaar afkomstig, elders omgekomen
  2. Holocaust
    In Wassenaar omgekomen
    Uit Wassenaar afkomstig, elders omgekomen
    Vanuit Wassenaar gedeporteerd, elders omgekomen
  3. Beschietingen, bombardementen, explosies en ander oorlogsgeweld
    In Wassenaar omgekomen
    Uit Wassenaar afkomstig, elders omgekomen
  4. Dwangarbeid
    Uit Wassenaar afkomstig, elders omgekomen

Militaire slachtoffers

  1. In Wassenaar gesneuvelde Nederlandse en geallieerde militairen
  2. In Wassenaar uit zee aangespoelde geallieerde militairen
  3. Uit Wassenaar afkomstige militairen, elders gesneuveld

Dynamisch document

Hoewel het onderzoek naar de lijst is afgesloten, heeft de ervaring geleerd dat nieuwe feiten en inzichten blijven bovenkomen. Het is dan ook vanzelfsprekend dat het altijd mogelijk blijft verbeteringen in de lijst aan te brengen. Als u vindt dat er namen ontbreken of denkt dat gegevens op de lijst niet kloppen, kunt u via het Klant Contact Centrum (telefoonnummer 14 070) contact opnemen met de afdeling Kabinetszaken van de gemeente Wassenaar.