Noordrand (voorheen Groene Zone)
Bijzonder gebied
De Noordrand vormt een groene achtertuin in de Randstad en is een gebied waar veel belangen spelen. Dit unieke gebied maakt deel uit van het afwisselende Duin, Horst & Weide landschap, met uitgestrekte weilanden, zichtlijnen naar de duinen en waardevolle ecologische, cultuurhistorische en archeologische elementen.
Programma Noordrand: koers op behoud en versterking
Met het Programma voor de Noordrand wordt koers gezet naar het behouden én versterken van de unieke waarden van dit bijzondere landschap. Zo komt er een ecologische verbinding tussen Lentevreugd en het Groene Hart, worden natuurvriendelijke oevers aangelegd en krijgen weidevogels zoals de veldleeuwerik, graspieper en grutto veel meer ruimte.
De koers voor de Noordrand is gebaseerd op drie leidende principes: ‘Agrarisch met ruimte voor natuur’, ‘Respect voor waarden en leefbaarheid’ en ‘Water en Bodem sturend’. Deze kaders sturen toekomstige ontwikkelingen richting behoud en versterking van het gebied. In het document Programma Noordrand leest u hier meer over.
Beoogde maatregelen
De beoogde maatregelen voor het gebied zijn gebundeld onder de vier thema’s Landbouw, Natuur, Recreatie en Leefbaarheid in het document Programma Noordrand - Bundeling beoogde maatregelen. Hierin staan per maatregel een omschrijving, de doelstelling en de type werkzaamheden.
Uitwerken van concrete plannen
In de komende periode worden gebiedspartijen nauw betrokken bij de uitwerking van concrete maatregelen, waarvoor via de provincie ruim 13 miljoen euro beschikbaar is. Daarbij wordt intensief samengewerkt met buurgemeente Katwijk, ondernemers, het Rijksvastgoedbedrijf, de provincie Zuid-Holland, het Hoogheemraadschap van Rijnland, Dunea, belangengroepen en particulieren. Samen zal er worden gewerkt aan het realiseren van de gezamenlijke ambities, zoals een vitale landbouw, versterking van natuur en een gezondere leefomgeving.
Breed gedragen programma
Het programma is tot stand gekomen na een intensief participatietraject. Het is opgesteld in samenwerking met gebiedspartijen, belangenorganisaties, bewoners, grondeigenaren en ondernemers, met ruim 25 werkateliers en meerdere bewonersavonden. Dit heeft geresulteerd in een breed gedragen programma dat de wensen en ideeën uit de samenleving weerspiegelt en bijdraagt aan de ontwikkeling van de Noordrand tot een hoogwaardige groene zone. De eerste graafwerkzaamheden in het gebied zijn in oktober 2024 gestart en het werk is inmiddels afgerond.
Interview wethouder Wim Koetsier
Agrarisch natuur; zichtbaar, toegankelijk en dichtbij huis
De Noordrand is een bijzonder gebied waar natuur, agrariërs en geschiedenis samenkomen.
Wim Koetsier, wethouder Ruimte, Duurzaamheid en Mobiliteit, over de ontwikkeling van de Noorrand. ‘Het college van burgemeester en wethouders vindt het belangrijk dat we de talrijke plannen die afgelopen jaren zijn bedacht ook echt worden uitgevoerd. Het is hoogste tijd om daadwerkelijk aan de slag te gaan."
Al geruime tijd werkt de gemeente aan plannen voor de Noordrand. Bij het ontwikkelen van een programma voor de Noordrand moet de gemeente rekeninghouden met bewoners én andere gebruikers in het gebied. Denk aan Avalex, het Rijksvastgoedbedrijf, Dunea, inwoners en ondernemers. Met het oog op de Omgevingswet die afgelopen in januari in werking is getreden, is in 2023 gekozen voor een open aanpak waarbij de belangen van een ieder zoveel mogelijk in beeld zijn gebracht en met elkaar zijn besproken. En schijnbare tegengestelde belangen zoals natuur versus agrariër, of flora en fauna en afvalverwerking, blijken in de praktijk minder tegengesteld dan verwacht. Ze kunnen ook naast elkaar bestaan.
Wim Koetsier: ‘Verschillende belangen samenbrengen en gezamenlijk ‘uit onderhandelen’ van de mogelijkheden vergt tijd en moed. Zo moet ruilverkaveling bespreekbaar zijn om bijvoorbeeld minder landbouwverkeer op bepaalde wegen te krijgen of wordt gekeken hoe boeren kunnen bijdragen aan het beheer van natuurgebieden. Een programma voor het gebied op deze manier oppakken, kost in eerste instantie veel tijd en vraagt een open houding van onze gesprekspartners. Later in het ontwikkelproces kan deze manier van samenwerken zorgen voor tijdwinst en meer synergie. Zo wil de gemeente Wassenaar beter samenwerken met onze buurgemeente Katwijk. Ik verwacht ook dat we in fases de Noordrand kunnen ontwikkelen.’
Wat wil het college van B&W? Wim Koetsier antwoordt: ‘We willen niet alleen oog hebben voor de menselijke maat, maar ook zorgen voor maatwerkoplossingen. De Noordrand gaat bijdragen aan een mooier, beter en groener Wassenaar dan nu het geval is. Want dat zien we graag: Wassenaarders die dichtbij huis kunnen genieten van een mooie wandel- of fietstocht langs de natuur. Genieten van de flora en fauna waarbij het boerenbedrijf een onderdeel vormt van het landschap. Natuur waar niet intensief gerecreëerd wordt maar extensief. Waar kleinschalige recreatie plaatsvindt en het goed toeven is voor jong en oud. Door met iedereen te praten, ieders belangen op tafel te krijgen en te ontdekken waar ruimte is voor innovaties krijg je nieuwe inzichten waar je als wethouder weer verder mee kunt.’
Participatieproces
De basis voor het programma Noordrand (voorheen Groene Zone) dat nu wordt ontwikkeld, wordt gevormd door de Structuurvisie en de Nota van Uitgangspunten. De Nota van Uitgangspunten geeft de kaders aan voor het te ontwikkelen programma en de (her-) ontwikkeling van de Noordrand (voorheen Groene Zone) en is op 2 maart 2021 vastgesteld door de gemeenteraad.
De Noordrand is een gebied waar veel belangen spelen. Om recht te doen aan deze belangen bij het opstellen van een definitief gebiedsprogramma, verzamelen we de komende tijd zoveel mogelijk informatie. Dit doen we door het vormen van een Gebiedsteam en door het organiseren van werkateliers.
Het Gebiedsteam weegt en bespreekt de aanbevelingen van de werkateliers. Leden van het Gebiedsteam bespreken vervolgens de aanbeveling samen met leden van de verschillende werkateliers in integrale sessies.
Gebiedsteam
Om de verschillende partijen goed te laten meedenken hebben we een Gebiedsteam samengesteld. Het team bestaat uit vertegenwoordigers van: Provincie Zuid-Holland, Hoogheemraadschap van Rijnland, Dunea, Staatsbosbeheer, Rijksvastgoedbedrijf (RVB), Nationaal Park Hollandse Duinen (NPHD), de agrarische ondernemers, Vrienden van Wassenaar, Ondernemend Wassenaar, gemeente Katwijk, Stichting Hart voor Meijendel en stichting Duinbehoud.
Thematische Werkateliers
Aan de werkateliers doen bewoners en bedrijven uit het gebied en verschillende belangenorganisaties mee. Sommige belangenorganisaties maken ook deel uit van het Gebiedsteam. In drie tot vier sessies werken de deelnemers samen hun aanbevelingen uit in een richtingwijzer. Er zijn zes werkateliers rondom de volgende thema’s:
- Cultuurhistorie en Landschap
- Economie
- Leefbaarheid en Gezondheid
- Natuur en Landbouw
- Water en Klimaat
- Recreatie en Bereikbaarheid
Ecologische verbindingen
Na de sluiting van vliegkamp Valkenburg in 2006 is besloten om het gehele gebied tussen Katwijk en Wassenaar opnieuw te ontwikkelen tot een kwalitatief hoogwaardige locatie voor wonen, werken en recreëren. Het project bestaat grofweg uit twee onderdelen: de woonwijk Valkenhorst, met maximaal 5.600 woningen en een hoogwaardige groene bufferzone.
De toevoeging van ecologische elementen aan de Noordrand draagt bij aan het duurzaam behoud van het gebied. Zo komt er een ecologische verbinding tussen Lentevreugd en het Groene Hart, worden natuurvriendelijke oevers aangelegd en krijgen weidevogels meer ruimte.
Belangrijk onderdeel van de Noordrand is de ecologische verbinding tussen Lentevreugd en de A44 bij knooppunt Ommedijk (Maaldrift). Een ecologische verbinding wordt aangelegd zodat dieren zich van het ene naar het andere gebied kunnen verplaatsen. Op dit moment werkt de gemeente Wassenaar aan een stappenplan voor deze nog ontbrekende schakel in de grotere ecologische verbinding tussen de Hollandse Duinen en het Groene Hart. De gemeente Wassenaar trekt samen op met de Provincie Zuid-Holland, de gemeente Katwijk, agrariërs, Hoogheemraadschap van Rijnland, Rijksvastgoedbedrijf en Dunea om de ecologische verbinding te realiseren. De gemeente Wassenaar trekt samen met de Provincie Zuid-Holland op om de ecologische verbinding te realiseren. De verbinding is onderdeel van het nationale beleid om in heel Nederland een ecologisch netwerk tot stand te brengen.
Restauratie tankgracht
Ook ecologisch en cultuurhistorisch herstel van rijksmonument de tankgracht Wassenaar maken onderdeel uit van de plannen. Dit rijksmonument is tijdens de Tweede Wereldoorlog aangelegd door de Duitse bezetters. Het was een onderdeel van de verdedigingslinie tegen de geallieerde troepen. De ecologische verbinding loopt straks over de tankgracht. Bij de aanleg van de ecologische verbinding wordt het gedempte deel van de tankgracht hersteld. De gemeente heeft de afgelopen tijd onderzoek gedaan naar hoe dit cultureel erfgoed op een natuurlijke manier in de Noordrand ingepast kan worden.