Risicokaart niet ontplofte bommen

NGE-risicokaart

De gemeente Wassenaar heeft een zogenoemde bommenkaart. Deze kaart heet officieel de niet-gesprongen explosieven(NGE)-risicokaart. Met behulp van de kaart kan iedereen zien op welke plekken in Wassenaar risico bestaat op het vinden van niet-ontplofte explosieven in de (water)bodem. De kaart zorgt er onder andere voor dat graaf- en bouwwerkzaamheden veiliger kunnen plaatsvinden. Op deze pagina leest u hier meer over.

Ontplofbare oorlogsresten (niet-gesprongen explosieven)

In de Tweede Wereldoorlog zijn in grote delen van Nederland mijnenvelden aangelegd en hebben beschietingen en bombardementen plaatsgevonden. Een onbekend aantal explosieven is niet tot ontploffing gekomen en in de (water)bodem achtergebleven. Ook zijn na de oorlog veel ongebruikte explosieven gedumpt door ze te begraven of in het water te gooien. Ontplofbare Oorlogsresten (OO), voorheen ook wel Niet Gesprongen Conventionele Explosieven (NGCE) genoemd, kunnen zich dan ook nog steeds in de grond en op de waterbodem bevinden. Ook al liggen ze al een tijd in de grond, deze explosieven zouden nog steeds kunnen exploderen.

Het gecontroleerd onschadelijk maken van een gevonden bom op de Wassenaarse slag in 2022

Kleine kans op ongelukken ontplofbare oorlogsresten

In de praktijk gebeuren er bijna nooit ongelukken met ontplofbare oorlogsresten. De kans is zeer klein dat achtergebleven explosieven uit de Tweede Wereldoorlog spontaan ontploffen. Aannemers zijn bovendien verplicht om onderzoek uit te voeren naar ontplofbare oorlogsresten voordat werkzaamheden worden uitgevoerd in risicogebieden. Dat staat onder andere in de Arbowet. Als een bom wordt gevonden tijdens het onderzoek, kan deze door experts van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) op een veilige manier worden verwijderd. Dit speciale team van experts helpt zo mee om ongelukken tijdens de werkzaamheden te voorkomen. In enkele gevallen kan worden geconstateerd dat een gevonden bom geen risico vormt tijdens de werkzaamheden of het gebruik van een locatie. In dat geval wordt deze bom niet verwijderd.

Wassenaar tijdens de Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is in Wassenaar aan land gevochten, met name in het duingebied. Om deze reden zijn er ook in Wassenaar een aantal gebieden waar mogelijk bommen zijn gedumpt of waar granaten kunnen worden aangetroffen. Ook zijn in twee gebieden in Wassenaar v-wapens opgeslagen geweest. Deze gebieden zijn veelvoudig gebombardeerd met vliegtuigbommen. Soms zijn deze bommen niet ontploft bij het neerkomen. Daarom kunnen in deze gebieden nog vliegtuigbommen gevonden worden, meestal op een paar meter diepte. Ook is een gedeelte van het strandgebied met brandbommen beschoten vanuit de lucht tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De huidige situatie in Wassenaar

De gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn uitgebreid onderzocht en in kaart gebracht tijdens het opstellen van de NGE-risicokaart. Op basis van dit historische onderzoek zijn op de kaart van Wassenaar risicogebieden aangewezen. Hierbij is rekening gehouden met explosieven die al gevonden en verwijderd zijn. De kaart is in 2018 opgesteld en in 2022 geactualiseerd op basis van de nieuwste historische gegevens en technieken om de risico’s te berekenen. De risicogebieden voor verschillende typen ontplofbare oorlogsresten zijn duidelijk aangeduid op de kaart.

Handreiking: gebruiksaanwijzing NGE-risicokaart

In onze factsheet en handreiking leest u meer informatie over wat u kunt doen als u een explosief vindt. Ook leest u wat te doen als u werkzaamheden wilt (laten) uitvoeren in een gebied met explosieven.

Wat te doen bij:

Het vinden van een explosief

Blijf uit de buurt van het explosief, raak het niet aan en neem het niet mee.
Stop alle werkzaamheden in de directe omgeving.
Ga niet nog een keer bij het explosief kijken.
Waarschuw direct de politie via het noodnummer 112. Ook als u twijfelt of het een explosief is. De politie schat in of de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) ingeschakeld moet worden.
Zorg ervoor dat omstanders uit de buurt blijven.

Magneetvissen

Magneetvissen is verboden in de gemeente Wassenaar op basis van de Algemene Plaatselijke Verordening artikel 5:30a.
Vermoed u tijdens het magneetvissen dat u een explosief aan de magneet heeft hangen?
Haal het object niet van de magneet af. Hang het terug in het water. Verroest metaal kan breken. Op moderne handgranaten of wapens kan DNA zitten. Dat blijft het beste bewaard in water.
Bel de politie via het noodnummer 112. De politie schat in of de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) ingeschakeld moet worden.
Laat het gevonden object niet achter op straat en neem het niet mee naar huis.
Blijf bij het object totdat de politie er is.

Landelijke aanpak van ontplofbare oorlogsresten

De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) is in Nederland verantwoordelijk voor de ruiming van explosieven.
Om veilig in de bodem te kunnen werken is het verplicht om onderzoek uit te voeren naar ontplofbare oorlogsresten. Dit is vastgelegd in de Arbeidsomstandighedenregeling; Paragraaf 4.2b. Opsporen van ontplofbare oorlogsresten. Hier staat de landelijke kwaliteitsnorm ook in opgenomen: Certificatieschema voor het Opsporen van Ontplofbare Oorlogsresten (CS-OOO). Daarnaast is er een kwaliteitsnorm door Stichting Veilig Omgaan met Explosieve Stoffen (VOMES) vastgesteld voor Historisch vooronderzoek en Risicoanalyse in het Certificatieschema voor Vooronderzoek en Risicoanalyse Ontplofbare Oorlogsresten (CS-VROO-01).
De burgemeester is vanuit de Gemeentewet het bevoegd gezag voor Openbare Orde en Veiligheid (OOV). Breng de burgemeester op de hoogte wanneer er op een locatie een opsporingsonderzoek plaats gaat vinden. Wilt u gericht gaan graven met als doel het zoeken van OO? Dan moet de burgemeester akkoord geven op uitvoering van opsporingswerkzaamheden binnen de gemeentegrenzen. Dit gebeurt door een ondertekening van de werkzaamheden. Wij verzoeken dan ook om het bijbehorende projectplan en de daaraan voorafgaande onderzoeken inhoudelijk te laten beoordelen door een deskundig persoon die bekend is met OO en/of een onafhankelijke instantie.
Wilt u werkzaamheden starten in een gebied waar mogelijk bommen liggen? Neem dan contact op met gemeente Wassenaar.

Bronnen: Ontplofbare oorlogsresten | Signalen Leefomgeving en Gezondheid(externe link)(externe link)

Bekijk de kaart voor Niet Gesprongen Explosieven(externe link)