De gemeente Wassenaar hecht grote waarde aan het behoud van haar monumenten, beeldbepalende karakteristieke panden en panden gelegen in het beschermde dorpsgezicht. De gemeente stelt het behoud van cultuurhistorische waarden voorop. Daarbij speelt duurzaamheid ook een belangrijke rol. 

Historische panden zijn naar hun aard al duurzaam. De lange levensduur van oude materialen kan extra lang in stand worden gehouden door regelmatig onderhoud, vakkundige reparaties en zorgzame bewoning. Bovendien hebben historische gebouwen doorgaans dikke muren, kleine ramen en luiken. Monumenten van voor 1900 zijn door de bank genomen energiezuiniger dan gebouwen uit de 21ste eeuw. Ze zijn vaak eeuwenoud en vervuilen het milieu niet (meer) door hun zeer zuinige materiaalgebruik onder het motto: “behoud van historische materialen, technieken en details gaat voor vernieuwen.” 

In een tijd waar de energieprijzen stijgen wil je soms meer en kunnen zaken beter. Dan blijkt dat eenvoudige maatregelen vaak al veel comfort- en energiewinst opleveren. Het is raadzaam eerst te (laten) onderzoeken wat er allemaal mogelijk is met uw pand. U zult verrast zijn hoeveel eeuwenoude technieken en oplossingen nog steeds actueel zijn.  

TIP: Kies een natuurlijk moment, bv. als een restauratie of verbouwing die moet gebeuren. Voer niet alles in één keer uit. Tref maatregelen en kijk wat het effect is op uw energieverbruik en neem vervolgens de volgende stap. Zo houdt u controle op het proces.

De belangrijkste tip die we u kunnen geven: zorg dat de energiemaatregelen die u neemt in samenhang met de bouwkundige mogelijkheden en in samenhang met de historische waarden worden genomen. Zo voorkomt u dat u met uw maatregelen bouwtechnische of cultuurhistorische schade toebrengt aan uw pand. Een afgewogen pakket maatregelen is goed voor uw pand, voor het milieu en voor uw portemonnee. En dat begint met het eigen energieverbruik actief te verminderen, door bijvoorbeeld toepassing van LED verlichting en door elektrische apparaten niet altijd op stand-by te laten staan.

Energie besparen zonder grote investeringen

Begin met de makkelijke maatregelen die doorgaans niet duur zijn en de cultuurhistorische waarden van monumenten niet aantasten. Deze maatregelen zijn vaak vergunningsvrij. 

Denk aan kierdichting bij deuren en ramen en het luchtdicht maken van de aansluitingen van de kozijnen op de muren en van de muren op de daken. Makkelijk uitvoerbaar is het plaatsen van  radiatorfolie achter de radiatoren en isoleren van CV-leidingen. Verminder ook uw energieverbruik door ruimten verschillend te verwarmen. En ruimten die u koeler houdt, zoals de slaapkamer, liggen bij voorkeur op het noorden-oosten. Gebruik portalen en serres als bufferruimten die u niet of minder hoeft te verwarmen (compartimentering). Gebruik dikke gordijnen en luiken. Wist u dat dit alleen al een reductie van 30% van het warmteverlies kan geven?

Kijk ook naar apparatuur: schaf zuinige machines en LED-verlichting aan. Reduceer het aantal douches en de tijdsduur of schaf een warmte-terug-winsysteem voor de douche (WTW) aan.

Grotere investeringen

Naast goedkope oplossingen zijn er legio mogelijkheden om historische gebouwen meer ingrijpend te verduurzamen; en dus nog meer energie besparen, zoals door te isoleren en in combinatie daarmee, of daarna door energie op te wekken. 

Deze maatregelen vergen doorgaans wel een vergunning (omgevingsvergunning voor de activiteit wijzigen van een monument).

Let op: Isoleren leidt vaak tot schade aan uw huis wanneer het niet op de juiste wijze gebeurt. 
In alle gevallen geldt dat door het isoleren er meer vocht in uw huis komt. Daarom is een goed ventilatieplan van groot belang.

Tip: Werk waar mogelijk met lokale, energiezuinige en milieuvriendelijke producten. Zo wordt het milieu het minst belast.

Energie opwekken: via collectief of op eigen erf

Zelf energie opwekken kunt u ook als lid van een collectief, zoals bijvoorbeeld de Wassenaarse Energie Coöperatie. Wilt u op uw eigen erf of op uw monument zonne-energie opwekken? Onderzoek dan eerst wat u nodig heeft (wat is zinvol?) en of het aantal panelen op een (niet beschermd) bijgebouw past. Kijk daarna pas naar het dak van uw monument. 

Laat u goed voorlichten over de consequenties en de opbrengsten. Besef dat warmtepompen doorgaans een groot energieverbruik vergen en daarom alleen rendabel zijn in combinatie met zonne-energie of zonnecollectoren. 

Ter oriëntatie op de mogelijkheden stelt de gemeente de Groene Menukaart Wassenaar beschikbaar.

Groene Menukaart Wassenaar

De Groene Menukaart Wassenaar laat u aan de hand van verschillende thema’s zien welke opties, tips en trucs er zijn voor verduurzaming van historische panden. Maatwerk blijft altijd het sleutelwoord, zeker bij beschermd erfgoed. Stel aan de hand van de Groene Menukaart een wensenlijst samen. Of doe een zelfscan via het Ontzorgingsprogramma Verduurzamen Monumenten van monumenten.nl.

Monumenten verduurzamen? Er kan meer dan u denkt. 

Op 15 april 2024 vond de informatieavond "Monumenten Verduurzamen? Er kan meer dan u denkt." plaats op Raadhuis De Paauw. Tijdens deze avond gaven medewerkers van de Monumentenwacht Zuid-Holland, het Nationaal Restauratiefonds, de Groene Grachten en de gemeente tal van tips en trucs om zelf energie te besparen en de slag te gaan met het verduurzamen van uw woning. Bekijk de presentaties onderaan de pagina. 

Vragen

Met vragen over meer informatie, kunt u terecht bij het Erfgoedloket: erfgoed@wassenaar.nl. 

Verder lezen

Meer informatie is te vinden op:

Documenten